Zihinsel İyi Oluşu Koruma

Zihinsel iyi oluş halimiz, bütünsel sağlığımızın önemli bir parçasıdır. Duygularla baş etme biçimimiz, değişen hayat koşullarına verdiğimiz tepkiler, kendimizle ve çevremizdeki insanlarla olan ilişkimiz zihinsel iyi oluşumuzdan büyük ölçüde etkilenir. Bu yazıda sizlere zihinsel iyi oluş halimizi nasıl koruyabileceğimizden bahsedeceğiz.

1. İlişkiler

            Hepimiz hayatta zorluklarla ve sıkıntılarla karşı karşıya kalırız. Bu zorluklar bize çok fazla gelmeye başladığında, kabımızın dolduğunu hissettiğimizde zihinsel iyi oluşumuz bundan etkilenir. Zihinsel iyi oluşumuz, ilişkilerde yaşadığımız sorunlar, toplumdaki zorlayıcı koşullar, geleceğimizle ilgili kaygılar gibi pek çok faktörden etkilenir. İyi oluş halimiz bu tür faktörlerden olumsuz etkilendiğinde iştah, uyku düzeni, duygudurum ve bilişsel süreçlerde değişiklik gibi kendini gösterebilir. 

            İlişkilerimiz bizim için kritik bir öneme sahiptir. Anne karnından itibaren diğer insanlarla ilişki kurmaya başlarız. Dünyaya geldiğimizde de ilişkilerimiz bizim için hayati öneme sahiptir. İlişkilerimizde hissettiğimiz güven duygusu, dünyayla ilgili algımızı da etkiler. Dünya Sağlık Örgütü’nün Stresli Anlarda Ne Yapmalı? isimli rehberinde yer alan ilk madde olan Dünyayla Bağlantı Kurma da bunu destekliyor. (1) Burada hayata katılmanın ve değerlerimize dikkat vermenin öneminden bahsediliyor. Hayata katılmak, güvenli ilişkiler kurmak psikolojik iyi oluşumuzu önemli ölçüde etkiler.

2. Fiziksel Sağlık

İyi oluş halimiz düşünüldüğünde, psikolojik sağlık ve fiziksel sağlık birbirinden ayrı düşünülemez. Bize iyi gelen bir beslenme ve hareket etme rutinine sahip olmak fiziksel sağlığımızı önemli ölçüde olumlu etkileyecektir. Dünya Sağlık Örgütü bu noktada günde en az 30 dakika hareket etmeyi, dengeli beslenmeyi ve yeterli uykuyu öneriyor. (1)

3. Farkındalık

Yaşadığımız modern çağda sürekli vurgulanan verimli olma kaygısıyla yavaşlamak ve dinlenmek bizim için zor olabilir. Fakat aslında gündelik hayat koşturmacası içinde yavaşlayabildiğimizde, içinde olduğumuz ana dikkatimizi verebildiğimizde farkındalığımız artıyor. Heykeltraş Karen Jobe Templeton, “Bir şeyi yontmak için yeterince yavaşladığınızda, önceden hiç fark etmediğiniz birçok şey keşfedersiniz” diyor vurgulamak istediğim bu noktayla ilişkili olarak. Gerçekten biz de yavaşladığımızda, yaşadığımız anın daha farkında olduğumuzda ve ana dikkat kesildiğimizde deneyimimizi büyütüyoruz.

Düzenli meditasyon yapmak bu farkındalığı kazanmanın en kolaylaştırıcı yollarından biri. Kendimize uygun bir meditasyon rutini oluşturabilir böylece bize ne sıklıkla, ne kadar uzunlukta ve ne zamanlarda meditasyon yapmanın bize daha iyi geldiğini keşfedebiliriz. Meditasyonun yanı sıra zorlayıcı anlarda farkındalık egzersizleri yapabilir ve kendi merkezimize dönebiliriz. Paylaştığımız bu linklerde örnek videolar bulabilirsiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=lCs6Qilvwio&ab_channel=MeditopiaTR

https://www.youtube.com/watch?v=RUKBs8wapxo&ab_channel=MeditasyonTR

4. Keyifli vakit geçirme

Keyif aldığımız aktiviteleri bir rutine oturtmak özbakımın ve zihinsel iyi oluşumuzun önemli bir parçasıdır. Her birimiz farklı aktivitelerden keyif alırız. Yürüyüş yapmak, film izlemek, kitap okumak, meditasyon yapmak, denizi seyretmek gibi sayısız aktiviteden bize en iyi geleni/gelenleri bulup yaşam rutinimize eklemeli ve düzenli olarak bu aktiviteleri yapmak için kendimize vakit ayırmak zihinsel iyi oluşumuzu olumlu etkiler.

4. COVID-19 Pandemisi

            Yukarıda paylaştığımız maddeler ve pratiklerle iyi oluştan söz etmişken tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisinin getirdiği koşulları da bir kenara bırakamayız. Günlük rutinimiz, çalışma/eğitim koşullarımız, ev içinde ve ev dışındaki ilişkilerimiz pandemiden büyük ölçüde etkilendi, evrildi ve değişti. Dünya Sağlık Örgütü, bizi kaygılı ve stresli hissettiren haberlere maruz kalma süremizi düzenlememizi öneriyor (2). Pandemi ile birlikte sevdiklerimize karşı mesafelenmek, zaman zaman izole olmak durumunda kaldık. Sosyal aktivitelerden uzaklaşmak hem yalnızlık hissimizi arttırabilir hem de sosyal medyada vakit geçirme ve oyun oynama gibi ekranda geçirdiğimiz süreleri de arttırabilir. Bu sebeple ekranda geçen vakitlerimizi de düzenlememiz öneriliyor.  (2).

            Bu yazıda sizlerle çeşitli kaynaklardan zihinsel iyi oluşumuzu nasıl koruyabileceğimize dair önerileri derledim. Umarım keyifle okumuş ve faydalanmışsınızdır. İyilik ve esenlik dileklerimle.

1. https://www.who.int/westernpacific/about/how-we-work/pacific-support/news/detail/07-10-2021-6-ways-to-take-care-of-your-mental-health-and-well-being-this-world-mental-health-day
2. https://www.who.int/campaigns/connecting-the-world-to-combat-coronavirus/healthyathome/healthyathome---mental-health