Deprem gibi doğal afetlerin ardından kendimizi iyi hissetmememiz, öfke-korku-endişe gibi yoğun duygular içinde olmamız, sürekli haberleri takip etme ihtiyacı duymamız anormal duruma verilen normal tepkiler arasında yer alır. Ancak medyada takip ettiğimiz haberler, depremi yaşamayan ve hissetmeyen çocukların da dünyayı güvenilmez bir yer olarak algılamalarına ve yoğun kaygı ve korku yaşamalarına sebep olabilir. Çocukların güven ihtiyacını ve iyilik halini korumak adına biz yetişkinlerin alabileceği bazı önlemleri Vakıf psikologlarımız sizler için derledi.

• Ebeveynler olarak iyi hissetmemek son derece normal. Öncelikle kendi duygularınızı fark edin.
• Çocukların yanında verilen tepkilere dikkat edin. Ebeveynler kendi korku, endişe, sinir veya üzüntülerini nasıl ifade ediyorlarsa, çocuklar da ifade şekillerini kopyalayabilir.
• Çocukların medyada izlediği veya dinlediği içerikleri kısıtlamak çok önemli. Tekrarlayan görüntülere maruz kalmak aynı olayın tekrar tekrar meydana geldiğini düşündürtebilir.
• Çocukların bulunduğu ortamda bir başkasıyla konuşurken, çocuklar her ne kadar sizi dinlemiyor veya ilgilenmiyormuş gibi gözükseler de sizi duyar, dinler ve etkilenirler.
• Böyle dönemlerde çocuklar kendilerini güvende hissetmeye ihtiyaç duyarlar. Çocuklarınıza bol bol sarılarak, konuşarak, temas kurarak onları sakinleştirebilirsiniz.
• Rutinler çocukların ihtiyacıdır ve onları korur. Yemek-uyku vb. gibi düzenlerini devam ettirerek, gün içinde oyun oynamalarına, size yardım etmelerine izin verin.
• Çocuklar duygularını ve düşüncelerini oyunlarına yansıtarak sindirirler. Bu süreçte oyunlarında karşılaştığınız deprem, enkaz, yıkım, kayıp, ölüm, yangın gibi senaryolar sizleri korkutmasın. Çocuğunuzun bu oyunlara ihtiyacı var, oyun çocuğun ilacıdır.
• Olumsuz yaşantılar sonucunda normal karşıladığımız alt ıslatma, parmak emme, tırnak yeme, iştahsızlık, aşırı iştah artışı, yalnız kalamama, karanlıktan korkma vb. davranışlar gözlemliyorsanız bir müddet için sabırlı olmakta fayda var. Eleştirmeyin, müdahale etmeyin. Bu davranışlar çocuk sakinleştiğinde sönecektir.
• Yaşanılanlar hakkında sizlerle konuşmak istediğinde çocuğun ne bildiğini, neler hissettiğini, düşüncelerini dinlemeye özen gösterin. Varsa sorularını mümkün olduğunca basit bir şekilde, korkutucu detaylara değinmeden cevaplandırın.
• Adlandıramadığı duyguları ebeveyn olarak adlandırmak çocuğun yaşadığı duyguları normalleştirmesine yardım eder. Örneğin; “korkmuş gözüküyorsun”, “yaşanılanlara ben de üzülüyorum” gibi cümlelerle duygularını dışarı vurmasına teşvik edin.
• Depremin olumsuz etkilerinden ziyade; kurtarılan insanlardan, dayanışmadan, yardım mekanizmalarından bahsederek çocuğun çaresiz hissetmesinin önüne geçin.

Yazan: KAÇUV Uzman Gelişim Psikoloğu Handenur Kalay